ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਪਿੰਡ ਦੀ ਸੋਚੋ ਜਿੱਥੇ ਇੱਕ ਬੁੜੀ ਔਰਤ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ , ਜਿਸਦੇ ਦੋ ਬੱਚੇ ਹਨ , ਪਹਿਲਾ ਸਤਾਰਾਂ ਸਾਲ ਦਾ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਚੌਦਾਂ ਦਾ । ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਾਸ਼ਤਾ ਪਰੋਸ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਚਿਹਰੇ ਤੇ ਕਿਸੇ ਚਿੰਤਾ ਦੀਆਂ ਲਕੀਰਾਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹਨ । ਬੱਚੇ ਉਸ ਤੋਂ ਪੁੱਛਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਸਨੂੰ ਕੀ ਹੋਇਆ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਬੋਲਦੀ ਹੈ -“ ਮੈਨੂੰ ਨਹੀਂ ਪਤਾ , ਲੇਕਿਨ ਮੈਂ ਇਹ ਸੋਚਦੀ ਜਾਗਦੀ ਰਹੀ ਹਾਂ ਕਿ ਇਸ ਪਿੰਡ ਦੇ ਨਾਲ ਕੁੱਝ ਭੈੜਾ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਹੈ”।
ਦੋਨੋਂ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਤੇ ਹੱਸ ਦਿੰਦੇ ਹਨ । ਕਹਾਵਤ ਹੈ ਕਿ ਜੋ ਕੁੱਝ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ , ਬੁਜੁਰਗਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪੂਰਵਾਭਾਸ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਮੁੰਡਾ ਪੂਲ ਖੇਡਣ ਚਲਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ , ਅਤੇ ਉਹ ਇੱਕ ਬੇਹੱਦ ਆਸਾਨ ਗੋਲੇ ਨੂੰ ਜਿੱਤਣ ਹੀ ਵਾਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦੂਜਾ ਖਿਡਾਰੀ ਬੋਲ ਪੈਂਦਾ ਹੈ – “ਮੈਂ ਇੱਕ ਪੇਸੋ ਦੀ ਸ਼ਰਤ ਲਗਾਉਂਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਤੂੰ ਇਸਨੂੰ ਨਹੀਂ ਜਿੱਤ ਸਕੇਂਗਾ”।
ਨੇੜੇ ਤੇੜੇ ਦਾ ਹਰ ਕੋਈ ਹੱਸ ਦਿੰਦਾ ਹੈ । ਮੁੰਡਾ ਵੀ ਹੱਸਦਾ ਹੈ । ਉਹ ਗੋਲਾ ਖੇਡਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿੱਤ ਨਹੀਂ ਪਾਉਂਦਾ । ਸ਼ਰਤ ਦਾ ਇੱਕ ਪੇਸੋ ਚੁਕਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਭ ਉਸ ਤੋਂ ਪੁੱਛਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕੀ ਹੋਇਆ , ਕਿੰਨਾ ਤਾਂ ਆਸਾਨ ਸੀ ਉਸਨੂੰ ਜਿੱਤਣਾ । ਉਹ ਬੋਲਦਾ ਹੈ - . ਬੇਸ਼ੱਕ , ਪਰ ਮੈਨੂੰ ਇੱਕ ਗੱਲ ਦੀ ਫਿਕਰ ਸੀ , ਜੋ ਅੱਜ ਸਵੇਰੇ ਮੇਰੀ ਮਾਂ ਨੇ ਇਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹੋਏ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਸ ਪਿੰਡ ਦੇ ਨਾਲ ਕੁੱਝ ਬਹੁਤ ਭੈੜਾ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਹੈ ।
ਸਭ ਲੋਕ ਉਸ ਤੇ ਹੱਸ ਦਿੰਦੇ ਹਨ , ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਪੇਸੋ ਜਿੱਤਣ ਵਾਲਾ ਸ਼ਖਸ ਆਪਣੇ ਘਰ ਪਰਤ ਆਉਂਦਾ ਹੈ , ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਆਪਣੀ ਮਾਂ , ਦਾਦੀ ਜਾਂ ਫਿਰ ਕਿਸੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਦੇ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਆਪਣੇ ਪੇਸੋ ਦੇ ਨਾਲ ਖੁਸ਼ੀ ਖੁਸ਼ੀ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ - “ਮੈਂ ਇਹ ਪੇਸੋ ਦਾਮਾਸੋ ਤੋਂ ਬੇਹੱਦ ਸੌਖ ਨਾਲ ਜਿੱਤ ਲਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਮੂਰਖ ਹੈ”।
“ਅਤੇ ਉਹ ਮੂਰਖ ਕਿਉਂ ਹੈ ? ”
“ਭਈ ! ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਇੱਕ ਸਭ ਤੋਂ ਆਸਾਨ ਜਿਹਾ ਗੋਲਾ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਪੂਰਵਾਭਾਸ ਦੀ ਫਿਕਰ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਜਿੱਤ ਪਾਇਆ , ਜਿਸਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਇਸ ਪਿੰਡ ਦੇ ਨਾਲ ਕੁੱਝ ਬਹੁਤ ਭੈੜਾ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਹੈ”।
ਅੱਗੇ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਬੋਲਦੀ ਹੈ – “ਤੂੰ ਬੁਜੁਰਗਾਂ ਦੇ ਪੂਰਵਾਭਾਸ ਦੀ ਖਿੱਲੀ ਮਤ ਉੜਾ ਕਿਉਂਕਿ ਕਦੇ ਕਭਾਰ ਉਹ ਸੱਚ ਵੀ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ”।
ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਇਹ ਗੱਲ ਸੁਣਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਗੋਸ਼ਤ ਖਰੀਦਣ ਚਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਉਹ ਕਸਾਈ ਨੂੰ ਬੋਲਦੀ ਹੈ – “ਇੱਕ ਪਾਉਂਡ ਗੋਸ਼ਤ ਦੇ ਦੋ ਜਾਂ ਅਜਿਹਾ ਕਰੋ ਕਿ ਜਦੋਂ ਗੋਸ਼ਤ ਕੱਟਿਆ ਹੀ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤੱਦ ਬਿਹਤਰ ਹੈ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਕੁੱਝ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੀ ਦੇ ਦੋ, ਦੋ ਪਾਉਂਡ – ਕਿਉਂਕਿ ਲੋਕ ਇਹ ਕਹਿੰਦੇ ਫਿਰ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਪਿੰਡ ਦੇ ਨਾਲ ਕੁੱਝ ਬਹੁਤ ਭੈੜਾ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਹੈ”।
ਕਸਾਈ ਉਸਨੂੰ ਗੋਸ਼ਤ ਫੜਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਦੋਂ ਇੱਕ ਦੂਜੀ ਤੀਵੀਂ ਇੱਕ ਪਾਉਂਡ ਗੋਸ਼ਤ ਖਰੀਦਣ ਪੁੱਜਦੀ ਹੈ , ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਬੋਲਦਾ ਹੈ - “ਤੁਸੀਂ ਦੋ ਲੈ ਜਾਓ ਕਿਉਂਕਿ ਲੋਕ ਇੱਥੇ ਕਹਿੰਦੇ ਫਿਰ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਕੁੱਝ ਬਹੁਤ ਭੈੜਾ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਹੈ , ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ , ਅਤੇ ਸਾਮਾਨ ਖਰੀਦ ਰਹੇ ਹਨ”।
ਉਹ ਬੁੜੀ ਤੀਵੀਂ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦੀ ਹੈ - “ਮੇਰੇ ਕਈ ਸਾਰੇ ਬੱਚੇ ਹੈ , ਸੁਣੀਂ , ਬਿਹਤਰ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਮੈਨੂੰ ਚਾਰ ਪਾਉਂਡ ਦੇ ਦੋ” ।
ਉਹ ਚਾਰ ਪਾਉਂਡ ਗੋਸ਼ਤ ਲੈ ਕੇ ਚੱਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ , ਅਤੇ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਲੰਮਾ ਨਾ ਖਿੱਚਣ ਦੇ ਲਿਹਾਜ਼ ਦੱਸ ਦੇਣਾ ਚਾਹਾਂਗਾ ਕਿ ਕਸਾਈ ਦਾ ਸਾਰਾ ਗੋਸ਼ਤ ਅਗਲੇ ਅੱਧੇ ਘੰਟੇ ਵਿੱਚ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ , ਉਹ ਇੱਕ ਦੂਜੀ ਗਾਂ ਕੱਟਦਾ ਹੈ , ਉਸਨੂੰ ਵੀ ਪੂਰਾ ਦਾ ਪੂਰਾ ਵੇਚ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਫਵਾਹ ਫੈਲਦੀ ਚੱਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਇੱਕ ਵਕਤ ਅਜਿਹਾ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਉਸ ਪਿੰਡ ਦੀ ਸਮੁੱਚੀ ਲੋਕਾਈ , ਕੁੱਝ ਹੋਣ ਦਾ ਇੰਤਜਾਰ ਕਰਨ ਲੱਗਦੀ ਹੈ । ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਹਰਕਤਾਂ ਨੂੰ ਜਿਵੇਂ ਲਕਵਾ ਮਾਰ ਗਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਕਸਮਾਤ , ਦੁਪਹਿਰ ਬਾਅਦ ਦੇ ਦੋ ਵਜੇ , ਹਮੇਸ਼ਾ ਦੀ ਹੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਗਰਮੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਕੋਈ ਬੋਲਦਾ ਹੈ - “ਕਿਸੇ ਨੇ ਗੌਰ ਕੀਤਾ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਦੀ ਗਰਮੀ ਹੈ ਅੱਜ ?”
“ਲੇਕਿਨ ਇਸ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਤਾਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਤੋਂ ਗਰਮੀ ਪੈਂਦੀ ਰਹੀ ਹੈ । ਇੰਨੀ ਗਰਮੀ , ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪਿੰਡ ਦੇ ਢੋਲਕੀ ਵਾਜਿਆਂ ਨੂੰ ਟਾਰ ਨਾਲ ਛਾਪ ਕੇ ਰੱਖਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਛਾਂ ਵਿੱਚ ਵਜਾਉਂਦੇ ਸਨ ਕਿਉਂਕਿ ਧੁੱਪੇ ਵਜਾਉਣ ਤੇ ਉਹ ਟਪਕ ਕੇ ਬਰਬਾਦ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ।
ਜੋ ਵੀ ਹੋਵੇ , ਕੋਈ ਬੋਲਦਾ ਹੈ , “ ਇਸ ਘੜੀ ਇੰਨੀ ਗਰਮੀ ਹੈ ਜਿੰਨੀ ਪਹਿਲਾਂ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਪਈ ।’’
“ਲੇਕਿਨ ਦੁਪਹਿਰ ਬਾਅਦ ਦੇ ਦੋ ਵਜੇ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਵਕਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਗਰਮੀ ਸਭ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।“ “ਹਾਂ , ਲੇਕਿਨ ਇੰਨੀ ਗਰਮੀ ਵੀ ਨਹੀਂ ਜਿੰਨੀ ਕਿ ਹੁਣ ਹੈ ।“
ਉਜਾੜ ਤੋਂ ਪਿੰਡ ਤੇ , ਸ਼ਾਂਤ ਖੁੱਲੇ ਚੌਪਾਲ ਵਿੱਚ , ਅਚਾਨਕ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਚਿੜੀ ਉਤਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਅਵਾਜ ਉੱਠਦੀ ਹੈ - ਚੌਪਾਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਚਿੜੀ ਹੈ । ਅਤੇ ਡਰ ਨਾਲ ਕੰਬਦਾ ਸਮੁੱਚਾ ਪਿੰਡ ਚਿੜੀ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
“ਲੇਕਿਨ ਸੱਜਣੋ , ਚਿੜੀਆਂ ਦਾ ਉਤਰਨਾ ਤਾਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਤੋਂ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ।“
“ਹਾਂ , ਲੇਕਿਨ ਇਸ ਵਕਤ ਤੇ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ।“
ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਤਣਾਓ ਦਾ ਪਲ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਕੋਈ ਉੱਥੋਂ ਚਲੇ ਜਾਣ ਨੂੰ ਬੇਸਬਰਾ ਹੋ ਉੱਠਦਾ ਹੈ , ਲੇਕਿਨ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਦਾ ਸਾਹਸ ਨਹੀਂ ਜੁਟਾ ਪਾਉਂਦਾ ।
“ਮੇਰੇ ਵਿੱਚ ਹੈ ਇੰਨੀ ਹਿੰਮਤ ,” ਕੋਈ ਚੀਖਦਾ ਹੈ , “ ਮੈਂ ਤਾਂ ਨਿਕਲਦਾ ਹਾਂ”।
ਆਪਣੇ ਅਸਬਾਬ , ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਨੂੰ ਗੱਡੀ ਵਿੱਚ ਸਮੇਟਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਗਲੀ ਦੇ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਜਿੱਥੋਂ ਲੋਕ ਇਹ ਸਭ ਵੇਖ ਰਹੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਤਾਂ ਲੋਕ ਕਹਿਣ ਲੱਗਦੇ ਹਨ -
“ਜੇਕਰ ਇਹ ਇੰਨੀ ਹਿੰਮਤ ਵਿਖਾ ਸਕਦਾ ਹੈ , ਤਾਂ ਫਿਰ ਅਸੀ ਲੋਕ ਵੀ ਨਿਕਲ ਚੱਲਦੇ ਹਾਂ” । ਅਤੇ ਲੋਕ ਸੱਚ ਮੁਚ ਹੌਲੀ – ਹੌਲੀ ਪਿੰਡ ਨੂੰ ਖਾਲੀ ਕਰਨ ਲੱਗਦੇ ਹਨ । ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਸਾਮਾਨ , ਜਾਨਵਰ ਸਭ ਕੁੱਝ ਲੈ ਜਾਂਦੇ ਹੋਏ ।
ਜਾ ਰਹੇ ਆਖਰੀ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ , ਬੋਲਦਾ ਹੈ -
“ਅਜਿਹਾ ਨਾ ਹੋਵੇ ਕਿ ਇਸ ਸਰਾਪ ਦਾ ਅਸਰ ਸਾਡੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਰਹੀਆਂ ਸਹੀਆਂ ਚੀਜਾਂ ਤੇ ਆ ਪਏ” .ਅਤੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਘਰ ਨੂੰ ਅੱਗ ਲਗਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ . ਫਿਰ ਦੂਜੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗ ਲਗਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ।
ਇੱਕ ਭਿਆਨਕ ਅਫਰਾ ਤਫਰੀ ਦੇ ਨਾਲ ਲੋਕ ਭੱਜਦੇ ਹਨ , ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਿਸੇ ਲੜਾਈ ਲਈ ਪ੍ਰਸਥਾਨ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਭ ਦੇ ਵਿੱਚੋਂ ਸਹਿਜੇ ਸਹਿਜੇ ਪੂਰਵਾਭਾਸ ਕਰ ਲੈਣ ਵਾਲੀ ਉਹ ਤੀਵੀਂ ਵੀ ਲੰਘਦੀ ਹੈ -
“ਮੈਂ ਦੱਸਿਆ ਸੀ ਕਿ ਕੁੱਝ ਬਹੁਤ ਭੈੜਾ ਹੋਣ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ , ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਪਾਗਲ ਹਾਂ” ।
No comments:
Post a Comment